Ukiyo-e

Ukiyo-e zijn Japanse houtsneden. 

Deze zijn ontstaan vanuit de volkskunst en hoewel de prenten van grote artistieke kwaliteit zijn, werden ze op industriële schaal gedrukt door professionele drukkers die veel vakmanschap bezaten. Sommige ontwerpen werden door de kunstenaar voorzien van uitgebreide kleurvoorschriften, van andere prenten zijn versies met verschillende kleurstellingen gemaakt. Ook is bij verschillende exemplaren van dezelfde houtsnede soms de slijtage van het houtblok zichtbaar.

Veel voorkomende onderwerpen waren de natuur, geisha, vele andere vrouwen, vaak  in kimono, bekende Kabuki spelers en Noh-dansers en historische gebeurtenissen.

Het begrip ukiyo-e had oorspronkelijk een boeddhistische betekenis en drukte het vergankelijke, vluchtige karakter van de werkelijkheid uit. Hoewel deze betekenis nooit helemaal verdween, kreeg het later onder andere ook de betekenis van "gevaarlijk leven", "durf te leven" en "pluk de dag".

Als de kunstenaar zijn ontwerp klaar had, werd het op een gladgeschuurd houtblok geplakt, en werd eerst de grove vorm uitgesneden en later de details uitgewerkt. Voor een prent zijn meerdere blokken nodig, een voor elke kleur, die "register moesten houden", dus precies over elkaar moeten passen. Nadat de grove contouren zijn uitgesneden, werden verschillende proefdrukken gemaakt, die dan werden gebruikt om de blokken voor de verschillende kleuren te snijden.

Bij het drukken zelf speelde de drukker een belangrijke rol, hij moest gelijkmatig druk uitoefenen om egale vlakken te produceren, verschillende kleuren in elkaar laten overlopen waar nodig en zorgen dat alle kleuren goed op elkaar passen.

Stijlen

Sumi-e             Zwart-wit met grijstinten

Sumizuri-e       Zwart-wit zonder grijstinten

Surimono         Gedetailleerde prenten van feesten

Tan-e               Handmatig gekleurd met oranjerode inkt

Beni-e              Handmatig gekleurd met bleekroze

Beni-girai         Een heel beperkt kleurpalet

Benizuri-e        Tweekleurige druk, waarvan een kleur meestal groen

Ichizuri-e         Gemaakt met Chinese steendruktechniek


Drukproces van ukiyo-e