Katsushika Hokusai 1760-1849

Katsushika Hokusai was een Japanse ukiyo-e  kunstenaar en schilder. Hij heeft binnen alle genres van ukiyo-e gewerkt, maar het beroemdst werd hij door zijn landschapsafbeeldingen. 

Op 14-jarige leeftijd ging hij in de leer bij een graveur, waar hij tot zijn 18de de houtsnijkunst beoefende.
Op 19-jarige leeftijd, toen hij al wat ervaring had opgedaan met houtsnijkunst, begon hij te werken in het atelier van de ukiyo-e-kunstenaar Katsugawa Shunso ( 1726-1792), die gespecialiseerd was in portretten van acteurs. Onder de naam Katsukawa Shunrō maakte hij prenten van vrouwen (bijin-ga) en Kabuki-artiesten (Yakusha nigao-e).

Hij heeft meer dan 50 namen gebruikt om zijn werken te tekenen, maar de naam Hokusai waar hij zo bekend om staat, heeft hij pas vanaf zijn 46e gebruikt.

Hokusai maakte meer dan 30.000 tekeningen en publiceerde een serie schetsboeken die uit 15 delen bestaat (1814-1848), waarin duidelijker dan ooit tevoren het leven in zijn tijd, vooral van het straatleven in en om Edo, getekend staat. Buiten deze boeken en prenten tekende hij ook vele surimono. Hierna leerde Shiba Kōkan hem de basis van het Europese perspectief en daarnaast was hij erg geïnteresseerd in de Tosa-stijl, de Chinese schilderkunst uit de Ming-periode en de schilderkunst van Kōrin (1663-1743). 

Zoals vele andere ukiyo-e kunstenaars was hij een liefhebber van het landschap, dit liet hij zien door het op een nieuwe, verjongde manier weer te geven. Hij ging minder kleuren gebruiken, maar maakte ze genuanceerder en heftiger. Dit beklemtoonde de kracht in al zijn werken.

Zijn bekendste werken maakte hij na zijn zestigste. ‘Fugaku Sanjūrokkei’ (‘Zesendertig gezichten op de berg Fuji’) maakte hij in 1831 nadat hij door zijn kleinzoon in ernstige financiële problemen was gekomen. Hij gebruikte in deze werken vaak in plaats van het bekende plantaardige indigoblauw, het betrekkelijk nieuwe Pruisisch blauw, een chemische kleurstof die in Japan pas vanaf 1829 bekend was.

Zijn meest bekende werk is ‘Kanagawa Oki Nami Ura’ (‘De grote golf bij Kanagawa’). Deze golf verbeeldt de kracht van de natuur en de kracht van de roeiers in de bootjes. Op de achtergrond staat de berg Fuji, maar Hokusai heeft hem waarschijnlijk ook in de voorste golf afgebeeld, aangezien die golf precies dezelfde omvang heeft als de Fuji vanuit een ander perspectief. Dit werk heeft sindsdien veel kunstenaars geïnspireerd, maar ook veel tekenaars van politieke (spot)prenten.

Hokusai had niet veel invloed op zijn landgenoten in die tijd. Hij heeft wel veel invloed gehad op Hiroshige, Kunisada en Kuniyoshi. Uiteraard had hij ook invloed op zijn leerlingen, de bekendste hiervan zijn Hokkei, Shinsai, Hokuju en Hokutai. 

Voor vele westerse schilders was de techniek van Hokusai typisch Japans, hoewel dit in Japan juist als een redelijk Westerse stijl werd gezien.

Op 68 jarige leeftijd kreeg hij een beroerte waarvan hij uiteindelijk genas dankzij traditionele geneeskunde. Tien jaar later (1839) brandde zijn huis af, samen met al zijn notities en schetsen.
Zijn lichaam werd begraven in de Seikyo-ji-tempel in Taito, Tokyo.

  ‘Kanagawa Oki Nami Ura’ (‘De grote golf bij Kanagawa’)

‘Fugaku Sanjūrokkei’ (‘Zesendertig gezichten op de berg Fuji’)